EGM Pomem

Uygurlara ait bu destanda eski Hun beylerinden birinin iki kızının kurtla evlendirilmeleri ve Uygurların bu kurttan türedikleri anlatılır.

Recep İbrahimiKörabbasslı

Laiklik; devlet düzeninin ve hukuk kurallarının dine değil, akla ve bilime dayandırılmasıdır. Devletin, bütün dinlere eşit yaklaşması, kişilerin din ve vicdan hürriyetini koruması anlamına gelir. Devletin daha demokratik bir yönetim biçimine denir. Örnek: Saltanatın ve Halifeliğin kaldırılması

Uygurlara ait bu destanda Uygurların Kırgız baskılarına dayanamayarak Doğu Türkistan’a göç etmeleri anlatılmıştır.

Uslu Duramayanlar(Yasin Uslu)

Aklın, bilimin ve çağın gerektirdiği yeniliklerin, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda yapılmasıdır. Eski geçerliliğini yitirmiş faydasından çok zararı olacak işleri bir düzene sokmak demektir. İnkılâp, bir toplumun önemli kurumlarını kısa bir süre içinde değiştirip kendini yenileştirme atılımıdır.

İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlıların hükümdarı Satuk Buğra Han’ın Müslüman olmayanlarla yaptığı mücadeleler anlatılır.

Ayşen Gruda

İnsan-merkezcilik esas alınır. Özünde ateizme dayanan ve dini yâda dini inancı dışlayan bir ahlakı savunan düşüncedir. İnsanların kendi içlerinde bir değer taşıdıklarına ve isterlerse her şeyin üstesinden gelinebileceğine eşsiz güçlere sahip insan merkeziyetçiliği anlamını taşımaktadır.

11 ve 12. yüzyıllarda Kırgız Türkleri arasında oluşmaya başlayan bu destan kısa zamanda geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Destanda Manas adlı bir Müslüman Türk kahramanının henüz Müslüman olmayan Türkler arasında İslamiyet’i yaymak için giriştiği savaşları anlatmaktadır. Eserde aynı zamanda Kırgız Türklerinin hayatı tüm ayrıntıları ile anlatılır: mitolojileri, evlenme ve düğün adetleri, eğlenceleri, sevinçleri, cenaze merasimleri, şölenleri… Tamamı manzum olan destan, 500 bin beyitle dünyanın en uzun destanıdır.